Türkiye, Ortadoğuyu kucaklayarak Batıya açılma politikası izlerken, Avrasya merkezli bir stratejiye odaklanmış Kazakistan,Asyanın 4 numarası olmaya aday görünüyor. Bu süreç, aynı zamanda Türk dünyasının liderliği demek
Vizyon sahibi bir lider
Kazakistanın şansı, Sovyetlerin mirası üzerinden tüm geçiş aşamalarını yaşamış reformist bir lidere sahip olması.
Nur Sultan Nazarbayev, Sovyet sisteminin planlı kalkınma alışkanlığını, hızla pragmatik ve demokratik bir sistematiğe dönüştürüyor.
Kimilerine göre demokratikleşme açısından soru işaretleri taşısa da serbest pazar ekonomisi başta olmak üzere, gelecekle ilgili büyük projelerin mimarı durumunda.
Türkiyenin aksine Kazakistan, hem Doğu hem Batı eksenli bir politika izliyor. İleride realize edildiğinde, başta "Chevron" olmak üzere, ABDin ünlü petrol devlerinin 30 milyar doları aşan yatırımları ekonominin motor gücü olacak.
Doğalgaz ve petrol boru hatlarının kesişme noktasındaki Kazakistan, SSCBnin bıraktığı boşluğu dolduran Çinle de sıcak ilişkiler içinde. Stratejik yaklaşımlarla bölge liderliğini temsil etmeye başlayan Nazarbayev, iki uçtaki güç odağını tek bir bünyede toplama başarısını göstermiş tek lider.
Rusya ile Çin arasındaki stratejik konumu, zengin enerji kaynakları ve teknolojik yatırımlarıyla Kazakistan, 2020den sonra daha da hızlanacak demokratikleşme sürecini başlatmış durumda. Nitekim Nazarbayevin bu süreci hızla hayata geçirecek uygulamalar yapması oldukça dikkat çekici.
Piyasa ve demokrasi
Bugün Kazakistan, zenginliğe geçiş trendinde en hızlı ülkelerden biri. Bağımsızlığın kazanıldığı ilk yıllarda 500 dolar olan kişi başına milli gelir, bugün 10 bin doları aşmış durumda. Yabancı yatırımlarda uygulanan denge politikası sayesinde ABD, Rusya ve Çin üçgeninde Avrasya merkezli bir yatırım cennetinin mimarisi kurgulanıyor.
Türk soylu ulusların en azından ekonomik açıdan entegrasyonu fikrine sıcak bakan Nazarbayev, kendi ülkesindeki Rus azınlığı da ikna etmiş görünüyor. Bunun en büyük göstergesi, 1998de kimsenin cesaret edemeyeceği bir kararlılıkla Kazak başkentini "Alma Ata"dan "Astana"ya taşıması
2030 yılına kadar "Astana" için en az 50 milyar dolar harcanarak, Avrupa düzeyinde bir başkent yaratılması planlanıyor.
Nazarbayevin Rus eksenli bürokrasiyi kırması ve yeni bir ülke yaratılması için attığı tüm adımlar, Rus vesayetinden kurtulup Batı standartlarında bir ulus yaratılması fikriyle örtüşüyor
2030 kulvarında koşan iki kardeş ülke
2030 yılında Türkiyenin nüfusu 89 milyon kişiye ulaşacak. Kadınlar, erkek nüfusunu geçecek. Toplam nüfusun yüzde 17si yaşlılardan oluşacak.
Kazakistanda ise halen 16.5 milyon olan nüfus, 2030da sadece 18 milyon olacak. Kadın ve erkek sayılarıysa yine eşit...
Çalışan nüfusun toplam nüfusa oranı Türkiyede yüzde 36yken, Kazakistanda bu oran yüzde 49.5 olacak. Türkiyede nüfus artışı aynen devam Kazakistanda nüfus binde 32 artarken, Türkiyede bu oran binde 110un üzerinde
2030 yılında dünyada 8.2 milyar insanın yaşayacağı düşünülürse, "nüfusun toprak büyüklüğüne oranı" önemli bir gösterge haline gelecek. Kazakistanın 2.7 milyon kilometre karelik toprak büyüklüğü ve 3.8 trilyon dolarlık işlenebilir yer altı serveti var. Kazakistan 2030 yılında toprak büyüklüğünü ekonomik verimliliğe dönüştürme açısından dünyanın en önemli 5 ülkesi arasına girecek. Başta uranyum ve krom gibi stratejik ürünlerde dünyada birinci ülke olurken, 2030 yılında sayılı enerji ihracatçısı ülkeler arasına girecek.
Milli gelir hedefi
Kazakistanda "Kazaklar", toplam nüfusun yaklaşık yüzde 55ini oluşturmasına rağmen, yüzde 28lik azınlığın dili olan Rusça hâlâ çok yaygın. Başta kentsel yerleşimlerde olmak üzere halkın yüzde 65i şimdilik Rusça konuşuyor. Fakat 2030 yılında bu oranın hızla düşmesi bekleniyor. Eğitim sisteminin dil eksenli millileştirilmesi en büyük hedeflerden biri.
Kazakistanda toplam milli gelir bugün 150 milyar dolar civarında. 2030da bu rakam 350 milyar doları geçecek. Böylece 2008de 8.900 dolar olan kişi başına gelir 2030da 18 bin doları aşacak.
Kazakistanın 2008 yılı toplam ihracatı 73 milyar, ithalatı ise 38 milyar dolar civarında. Türkiyenin ise 131 milyar dolar ihracatına karşılık 202 milyar dolar tutarında ithalatı var. İhracatta 2020den itibaren Kazakistan öne geçecek.
Türkiyenin milli geliri bugün 750 milyar dolar. Kişi başına gelir Kazakistanı biraz geçiyor. Ancak 2030a gelindiğinde, bu eşitlik Kazakistan lehine bozulacak. Kısacası Kazakistan, 2030dan itibaren hem Avrasyanın hem de Türk dünyasının yıldızı olacak
Ben, değerli adaşım Nur Sultan Nazarbayevi vizyon sahibi bir dünya lideri olarak görüyor, kendisini bu tatlı yarışta Türkiyeye yakın duruşu ve örnek davranışları nedeniyle kutluyorum
